Dag 8, Marrakech – Amsterdam

Vandaag een rustige dag; het plan is om na het ontbijt de koffers te pakken en dan naar de medina te gaan. De weersverwachting voor vandaag is zon en temperaturen 23-24 graden Celsius.

Het uitzicht vanuit onze hotelkamer: besneeuwde bergen op de achtergrond.

Als de koffers zijn ingepakt, brengen we ze naar beneden, waar ze in een aparte ruimte, achter slot en grendel, worden opgeslagen.

Als we naar buiten lopen, zijn daar 2 stelletjes, die ook naar de medina van Marrakech gaan en zij vinden het prima als wij met hun mee gaan. Het plan is om naar de medina te gaan en daarna naar het park en tot slot ergens lekker wat eten.

Al lopend komen we deze prachtige facade tegen.

En even verder op, komen we een kleine, gedeeltelijk overdekte, markt tegen.

Marijke koopt, voor ons eerste kleinkind dat in augustus verwacht wordt, deze leren slofjes.

We lopen verder naar de medina, waar 2 verkopers van verse geperste sinasappels om onze gunst “vechten”; we besluiten dat we bij beiden 3 glazen afnemen. Een groot glas, kost 4 Dirham, omgerekend, 40 eurocent.

Moustache krijgt zijn glas sap zelfs helemaal voor niks en Youssef wil maar al te graag op de foto.

.De medina’s blijven een geweldige bezienswaardigheid, waar veel te zien, maar ook te horen en te ruiken is.

Er zijn diverse stalletjes, waar de verkoper zich, letterlijk, te midden van zijn koopwaar bevindt.

Werkelijk overal kom je gebedsruimtes tegen.

Aan ambachtslieden ook geen gebrek; met geduld en precisie worden de mooiste dingen gemaakt.

Het is heerlijk om hier op je dooie akkertje rond te kunnen struinen. je komt regelmatig zeer verrassende zaken tegen.

De straatjes zijn smal en het verkeer gaat 2 kanten op, maar er is altijd wel een oplossing

We drinken op het plein een heerlijke smoothie van vers fruit en melk, waarna we nog wat foto’s maken.

Ondertussen loopt het tegen 14:00 uur en we besluiten om langzaam aan richting et park te lopen om vervolgens ergens een restaurant te vinden.

Onderweg komen we, midden in de stad, onder andere deze prachtige bloeiende bomen en struiken tegen.

Zoals al eerder vermeld, kom je in de grote steden van Marokko, regelmatig fonteinen en waterpartijen tegen, zo ook hier in Marrakech.

Het park is niet groot, maar er is voldoende te zien en je kunt er heerlijk tot rust komen.

We komen uiteindelijk terecht bij een klein restaurantje, om de hoek van ons hotel, waar we allemaal kiezen voor de aanbieding, een belegd broodje met frietjes en een flesje fris. Totale kosten per persoon 35 Dirham oftewel 3 euro 50. Het smaakt prima.

Omdat we straks in het vliegtuig geen maaltijd krijgen, lopen we nog even langs een supermarkt voor wat koek, snoep en chips. Hier blijken ze ook Frico kaas te verkopen.

Tot onze grote verbazing, wordt er ook varkensvlees verkocht, maar wie zou dat nou eten in een land waar vanuit religieuze overwegingen geen varkensvlees wordt gegeten?

Terug in het hotel is het tijd om de koffers te pakken en bij de bus af te geven.

Bij de bus aangekomen, vroeg Johnny’s moeder aan Marijke of ze een leuke dag had gehad en ze gaf Marijke dit handje, dat volgens de overlevering haar steun en geluk moet brengen; erg lief.

Op het vliegveld aangekomen, kunnen we gelijk in de rij aansluiten om in te checken; dat gaat eigenlijk best wel soepel.

Om 20:15 uur kunnen we aan boord gaan.

We maken nog een tussenlanding in Nador, in het Noorden van Marokko en daar wordt ook nog brandstof ingenomen. Daarna vliegen we, zonder problemen verder naar Amsterdam, waar we om 02:20 landen.

Terwijl we wachten op de bagage, bel ik met Corendon om te melden dat we graag met de bus naar de parkeerplaats gebracht willen worden. We moeten ongeveer 15 minuten wachten en ondertussen regent het flink.

Als we in Aalsmeer bij de auto zijn, is het inmiddels 03:30 uur. Uiteindelijk zijn we om 05:15 uur thuis, waar we nog even ons bed in duiken.

Het geld dat we hebben overgehouden, ongeveer 600 Dirham, geven we aan een collega van Marijke, die ons er euro’s voor terug zal geven. Formeel mag je geen Dirhams meenemen vanuit Marokko; wees dus gewaarschuwd.

Het was een schitterende vakantie, waarin we erg veel hebben gezien en een aardige indruk hebben gekregen van het land en zijn bewoners. We kunnen het iedereen aanraden.

Dag 7: Rabat – Casablanca – Marrakech

Vandaag weer een lange dag voor de boeg en dat betekent dus “vroeg” op. Om 7:00 uur zitten we aan het ontbijt, dat voornamelijk uit zoetigheden bestaat.

Tegen 8:00 uur zijn onze koffers ingeladen en hebben we de kans om op ons gemak te kijken hoe Rabat in rap tempo ontwaakt.

Taxi’s worden hier als bus gebruikt en regelmatig zitten er, naast de bestuurder 6 of 7 passagiers in. De “grote” taxi’s zijn allemaal Mercedessen en een aantal heeft zijn beste jaren lang geleden gehad.

Voordat we vertrekken, wil ik zelf even ervaren hoe de verende stoel van de bestuurder, in de praktijk zit; dit tot grote hilariteit van onze medepassagiers.

Om 8:15 uur gaan we dan op weg naar ons eerste reisdoel: een van de vele paleizen die Marokko rijk is.

Na controle mag de bus even het terrein op, maar daarna wel gelijk er weer vanaf.

En dan snel op weg naar de volgende stop, het Mausoleum van Mohammed V.

Rabat ken, net als veel andere wereldsteden, spitsuur vanwege de vele mensen die de stad in willen, bijvoorbeeld om te werken. De op de foto zichtbare muur, is de stadsmuur, die voor het grootste deel stamt uit de 12e eeuw.

Het Mausoleum is in opdracht van Hassan II gebouwd, ter nagedachtenis aan Mohammed V, de vader van de Marokkaanse onafhankelijkheid. De architect was een Vietnamees en er hebben ruim 400 Marokkaanse ambachtslieden aan gewerkt.

Het traditionele kostuum van de koninklijke garde is rood in de winter en wit in de zomer. Let op de zandbak waar de paarden in staan!

Op de foto rechtsonder is een kandelaber te zien, die is gemaakt van geperforeerd en gegraveerd koper.

Onderstaande fontein in Moorse stijl is uitgevoerd met veelkleurige zellijtegels (faience) en een hoefijzerboog van zandsteen uit Salé.

De Hassan-toren prijkt al meer dan 800 jaar op de heuvel boven Wadi Bou Regreg en kijkt uit over de restanten van de gebedsruimte van de moskee.

Voor de toegangsdeuren in de vier muren van het Mausoleum staan ranke zuilen van Carraramarmer.

De sarcofaag is uit één blok marmer gehouwen, rust op een granieten voet en is naar Mekka gericht.

De grafkamer wordt bekroond met een twaalfkantige koepel met muqarna’s (stalactieten) van beschilderd mahoniehout.

Het is tegen 9:30 uur, als we vertrekken, richting Casablanca.

Ook in Marokko kent men tolwegen met bijbehorende poortjes en die vertonen, overigens niet vreemd, grote gelijkenis met de tolpoortjes zoals we die in Frankrijk zien. Er is een belangrijk verschil: er werken hier alleen maar vrouwen.

Brommers zie je in Marokko met de regelmaat van de kook; vaak oud en stinkend, maar ook kleurrijk om te zien door hun berijders.

We gaan straks een bezoek brengen aan de Hassan II-moskee, maar die ligt aan de kust, dus moeten we eerst de stad door.

Met een gebedsruimte waar 25.000 gelovigen terecht kunnen, is de Hassan II-moskee het op een na grootste religieuze gebouw ter wereld, na de moskee van Mekka.

Het complex beslaat 9 ha, waarvan ongeveer twee derde boven zee is gebouwd. Op de linker foto hieronder, is de El-Hank vuurtoren, die in 1916 is gebouwd, te zien.

De minaret, het baken van de islam, is 200 meter hoog en beslaat een oppervlakte van 25 x 25 meter. 2 laserstralen met een bereik van 30 km geven de richting van Mekka aan.

De fonteinen zijn verfraaid met zellijwerk en worden omlijst door marmeren bogen en zuilen.

Marmer, al dan niet in combinatie met graniet en onyx, is alom aanwezig: als bekleding van de zuilen van de gebedsruimte en bij de doorgangen, trappen en fonteinen.

Er hebben 35.000 ambachtslieden aan de moskee, die in 1993 werd geopend, gewerkt.

We rijden een stukje langs de kust en ook hier is de westerse commercie doorgedrongen.

Er blijkt gisteren een soort van Tsunami geweest te zijn met enorme grote golven en dat heeft voor nogal wat schade aan strandtenten gezorgd.

Vervolgens rijden we door een van de betere wijken van Casablanca, die in de verte een beetje aan Beverly Hills doet denken.

En vervolgens rijden we dwars door het drukke centrum met soms zeer smalle straten naar de plek waar we gaan lunchen.

Ook hier komen we prachtige muurschilderingen tegen.

Het is inmiddels 12:30 uur als we bij restaurant Les Fleurs aankomen. De lunch bestaat uit salade vooraf, gebakken vis als hoofdgerecht en een heerlijk citroen taartje als toetje.

Na de lunch beginnen we aan de laatste etappe, terug naar Marrakech.

Het is overal waar we rijden behoorlijk druk en je ziet werkelijk op iedere hoek van de straat politie.

.En af en toe vindt er een aanrijding plaats, maar daar kun je dan weer makkelijk omheen rijden.

We stoppen onderweg nog een keer bij een tankstation voor koffie en dan is het nog een uurtje rijden. Naar verwachting zijn we om 17:00 uur in het hotel in Marrakech, waar we aan het begin van onze reis ook geslapen hebben.

Rond 17:00 uur naderen we inderdaad Marrakech.

We krijgen deze keer een kamer in de andere vleugel van het hotel, op de 6e verdieping. Aan de achterzijde kijken we uit op de bergen en aan de voorzijde op het zwembad.

We bestellen in de bar en fles rode wijn en gaan lekker buiten op het terras zitten, waar we bij Johnny en zijn moeder aanschuiven. Het is erg gezellig.

Het eten in het hotel valt vanavond enigszins tegen, maar het toetje daarentegen is heerlijke panna cotta in de kleuren van Marokko: rood en groen.

We kijken op de kamer nog een filmpje en gaan dan op één oor; het was weer een lange inspannende dag vandaag.

Dag 6, Volubilis – Meknes – Rabat

Na een heerlijk ontbijt, gaan we de koffers ophalen en wachten we op de bus.

Het hotel heeft een prachtige binnentuin met veel mozaïek en een mooie fontein.

We gaan vandaag o.a. naar Volubilis, een Romeinse nederzetting en eindigen vanavond in Rabat. Voordat we buiten zijn, staat de fotograaf van gisteren er zijn foto’s aan te prijzen, maar daar heb ik geen interesse in. Hij was zo opdringerig aanwezig, dat ik, net als sommige Marokkanen, als hij een foto van mij wilde maken, mijn hand voor mijn gezicht hield.

Straatvegers maken geen gebruik van een bezem maar bijvoorbeeld van palmbladeren (foto rechts onder).

Voordat we de bus in stappen, kun je ook je schoenen nog laten poetsen, maar wij dragen sportschoenen en laten ze met rust, maar de buschauffeur neemt zijn kans waar.

De gids neemt ons eerst nog even mee naar de Blauwe Poort, waar we foto’s kunnen maken.

Er is ook nog tijd om even naar de medina te lopen, voordat we met de bus richting Volubilis gaan.

Het is inmiddels 9:15 uur als we gaan rijden, waarna we tegen 11:00 uur aankomen bij de ruïnes van Volubilis.

De antieke stad Volubilis kwam tot bloei in de 3e eeuw voor Christus en werd 45 jaar na Christus geannexeerd door de Romeinse keizer Claudius en toen de Romeinen zich in de 3e eeuw na Christus terug trokken, raakte de stad in verval.

We komen binnen bij de Zuidoostelijke poort en lopen de trap af naar beneden

Het huis van Orpheus is niet zo zeer opmerkelijk vanwege de grootte, maar vanwege de vertrekken die het bevat. Zo is er een zuilengang en een iets verzonken vierkante vijver, die versierd is met schitterende mozaïeken.

We lopen verder, richting de oliepersen. Het gaat om een gereconstrueerde oliepers, die goed laat zien hoe zo’n werktuig in de Romeinse tijd werkte.

We komen bij de Basilica, die, samen met de triomfboog nog overeind stond, toen de opgravingen begonnen.  Let op de ooievaars rechts op de pilaar.

Van het Capitool (3e eeuw na Christus) resteren alleen de funderingen.

Het huis van de atleet dankt zijn naam aan de wagenspringer die mee deed aan de Olympische Spelen. Op een mozaïek is een parodie afgebeeld, waarop een naakte atleet schrijlings en achterstevoren op een ezel zit.

Volgens de inscriptie is de triomfboog in 217 na Christus opgericht. De meer dan 8 meter hoge boog is in 1933 gereconstrueerd.

In Oostelijke richting is de hoofdas zichtbaar, waarlangs een aquaduct liep.

Via dat aquaduct liep water naar de baden en fonteinen van Volubilis.

Het is inmiddels bijna 12:00 uur, als we richting de uitgang gaan. Het was zeker de moeite waar om te zien.

We vervolgen onze weg, richting Meknes, een koningsstad waar veel Moorse gebouwen te vinden zijn. Met zijn 550.000 inwoners, is het de op vier na grootste stad van Marokko.

We stoppen bij de  Place el-Hedime, ooit de hoofdingang van de Koningsstad van Meknes

Bab el-Makhzen, de poort van Dar el-Makhzen, een van de grote islamitische hofcomplexen, die uit het einde van de 8ste eeuw stammen.

Lunchen doen we vandaag bij Riad Zitouna, in het centrum van Meknes, een werkelijk prachtige locatie.

Er is geen grote verscheidenheid in het eten, maar het smaakt wel iedere keer weer erg lekker.

De maaltijd wordt afgesloten met een kopje muntthee en die wordt op traditionele wijze geschonken.

Het is inmiddels bijna 15:00 uur als we terug gaan naar de bus, voor de laatste etappe van vandaag, met als einddoel Rabat.

Dat er hier af en toe levensgevaarlijke capriolen bij het inhalen plaats vinden, wisten we al, maar dit keer was het echt krap aan en moest de Mercedes voor ons, behoorlijk uitwijken.

Tegen 16:30 uur stoppen we nog even voor een kopje koffie en daar is zo waar gratis Wifi en met een behoorlijke snelheid ook, dus snel even de mail binnen gehaald en de buitenwereld via Facebook laten weten waar we op dit moment zijn.

Na ongeveer 20 minuten vervolgen wij onze weg en kunnen we genieten van het dagelijkse leven, zoals we dat onderweg zien.

Langs de weg wordt regelmatig olijfolie en fruit te koop aangeboden; levert kleurrijke plaatjes op.

Als we Rabat naderen, gaat de zon inmiddels langzaam onder.

Om 18:30 uur zijn we bij het hotel en als we na het inchecken onze kamer betreden, zijn we aangenaam verrast. Dit is verreweg de mooiste kamer tot nu toe en er is zelfs een flatscreen TV op de kamer i.p.v. de 36 cm z/w TV’s die we tot nu toe gewend waren.

Het wordt ons afgeraden om de Mediana aan de overzijde, nu nog te bezoeken, maar ik wil toch wel graag nog even pinnen. Rob Epscamp biedt aan om even met mij mee te lopen naar de dichts bij zijnde bank, waar ik zonder problemen kan pinnen.

We eten vanavond samen met Jantje en Monique, 2 voormalige buurvrouwen, die de beiden hun man zijn verloren aan kanker. Het wordt een aangenaam en soms emotioneel gesprek tijdens de wederom voortreffelijke maaltijd.

Na het eten gaan we in de lobby nog even onze mail ophalen en de Facebookberichten bekijken.

Op de kamer sluit ik de laptop middels de meegebrachte HDMI-kabel aan op de flatscreen, waarna we vanuit bed 2 afleveringen kijken van een serie.

Het was weer een enerverende dag, waarin we heel veel gezien en gehoord hebben en toch ook weer de nodige kilometers hebben gereisd.

Dag 5, Fes

Vandaag moeten we ook weer redelijk vroeg op, want we gaan vandaag Fes bezoeken.

Het uitzicht vanuit onze hotelkamer doet wat grauw aan, maar we zullen er snel achter komen dat Fes een hoop bezienswaardigheden heeft.

Na een prima ontbijt, gaan we om 9:00 uur met de bus op pad.

Er is vandaag een lokale gids, Omar (op onderstaande foto links), door onze eigen gids Fatih (op onderstaande foto rechts), aangekondigd als Omar Sharif en dat heeft te maken met zij glamoureuze voorkomen en dito zonnebril.

Fes telt veel fonteinen en geven de stad een werelds uiterlijk.

Onze eerste stop vanochtend is Dar el-Makhzen, het koninklijke paleis, dat omgeven door hoge muren, ca. 80 hectare beslaat.

Op de foto boven (rechts) staat dat iedereen hier van harte welkom is, alleen is het paleis niet geopend voor bezoekers.

We gaan nu op weg naar een van de twee Joodse synagogen, namelijk de Danan synagoge in de wijk Mellah. We lopen richting Bab el-Semarine en vervolgens weer door allerlei steegjes en straatjes, waar van alles te koop wordt aangeboden.

Het blijft een prachtig gezicht om alle handelswaar zo simpel uitgestald te zien.

In de 17-eeuwse synagoge, die eigendom is van een familie van rabbi’s uit Andalusië, gaat, nadat de beheerder het een en ander heeft uitgelegd, Omar, die van Joodse komaf is, even op het spreekgestoelte staan.

We mogen zelfs de oude gebedsrollen fotograferen en dat is toch wel heel bijzonder.

We banen ons wederom een weg door alle steegjes en straatjes. Er vindt her en der ook herstelwerk plaats.

Het is inmiddels 10:00 uur en we gaan nu met de bus naar het zuidelijke deel van Fes, waar we een van de verdedigingswerken zullen bezoeken, van waaruit je een geweldig zicht hebt over de stad Fes.

We komen langs schitterende poorten, die de doorgang vormen tussen de diverse ommuurde wijken. Het levert af en toe prachtige doorkijkjes op.

De poort op de foto rechtsonder is nog niet zo lang geleden gebouwd.

Vanaf het fort heb je inderdaad een prachtig uitzicht op Fes en krijg je ook een goede indruk van hoe groot de stad is.

Op de foto boven springen er 2 gebouwen uit met opvallend groene daken; dat zijn op de voorgrond de Medersa Bou Inania, de grootste en de weelderigste madrasa die ooit gebouwd is en die dienst als moskee, internaat en school.

Meer naar achteren is de Karaouïnemoskee zichtbaar. Deze moskee werd in 859  gesticht en is daarmee een van de oudste moskeeën van de Westelijke Islamitische wereld. Hier zetelt nog steeds de Islamitische universiteit van Fes.

In en om Fes zie je veel oude begraafplaatsen.

Het is 10:30 uur als we weer in de bus stappen om naar het centrum van Fes te rijden. Op onderstaande foto is goed te zien dat de vestingmuren nog in prima staat verkeren.

Je ziet onderweg nogal eens vreemd beladen voertuigen, maar op onderstaande foto is te zien dat tussen de lading ook nog iemand half ligt/zit.

In Marokko kom je veel ezels tegen, die gebruikt worden voor het vervoer van goederen, maar ook als persoonlijk vervoermiddel.

Een van de deelnemers, Ton, die vandaag ook nog eens 65 jaar wordt, heeft zo veel last van zijn knie, dat hij de trip door de medina, die lopend moet worden afgelegd, niet kan meemaken, maar Fatih kent iemand die een ezeltje heeft en zo zal Ton hoog boven ons uit, vandaag het beste uitzicht hebben.

We zijn in het Noordelijke deel van de stad, bij de Bab Segma, de Merinidische poort, die toegang geeft tot de Vieux Méchouar, waar vroeger danser en muzikanten optraden.

We lopen weer door prachtige straat en af en toe kom je ogen te kort; er zijn zo veel indrukken.

Het blijft elke keer weer fascinerend te zien hoe anders hier met hygiëne, bijvoorbeeld met voedsel, wordt omgegaan, maar het levert wel leuke foto’s op.

We komen ook handwerklieden tegen, zoals deze man, die een soort van kammetjes zaag. Als ik hem geld wil geven om een foto te maken, reageert hij heel vriendelijk dat ik daar niet voor hoef te betalen; ik mag zo veel foto’s maken als ik wil.

En dan zijn we eindelijk bij de Karaouïnemoskee.

Wat een prachtige details in zowel houtsnijwerk, als mozaïk.

De foto hier onder toont de fontein voor de rituele wassing en is uit één blok marmer gehouwen.

We gaan nu naar een tapijthandel, waar we, onder het genot van een kopje verse muntthee, de nodige uitleg krijgen over de verschillende methodes van weven en tapijten, dekens en dergelijk kunnen kopen. Er wordt niet veel verkocht, maar toch wel een paar dekens.

Boven op het dakterras, is een schitterend uitzicht en onderweg naar boven, kom ik dit stukje huisvlijt tegen, waarbij gebruik gemaakt is van een velg van een fiets.

Vanaf het dakterras heb ik een prachtig uitzicht op o.a. de Merindische graftomben en de ruïnes van het 16-eeuwse paleis.

Maar je kunt ook goed de Karaouïnemoskee zien.

We kopen onderweg wat nog en gaan dan op weg naar het restaurant waar we vandaag zullen gaan lunchen. De lunch is, zoals elke dag, weer prima verzorgd.

Het is inmiddels 14:30 uur als we richting de leerlooierij gaan. Hier worden de huiden van schapen, koeien, geiten en kamelen bewerkt. Het haar en vlees worden verwijderd en dan worden de huiden geweekt in vaten, waarna het kan drogen en daarna wordt het gespoeld.

Bij het betreden, krijgen we allemaal wat muntblaadjes om onder je neus te houden; wat een onbeschrijfelijke stank komt er omhoog. Na een paar minuten blijk je daar ook aan te kunnen wennen.

Alles wordt nog op een natuurlijke manier gekleurd, bijvoorbeeld met saffraan. Na afloop van de uitleg over de werking ed. kunnen we uiteraard lederwaren kopen en Marijke past een jasje wat werkelijk prachtig is.

De vraagprijs bedraagt maar liefst 380 euro, maar na de nodige onderhandelingen, mogen we het voor 175 euro meenemen, maar dat vinden we nog te duur. De verkoper blijft mij vragen wat ik er voor over heb, maar we hebben besloten het niet te kopen en daarmee is voor ons de kous af, maar hij blijft ons tot op straat volgen.

We hebben nog een flink programma voor de boeg. We gaan nu eerst naar een weverij, waar o.a. sjaals te koop zijn. De straatjes waar we nu doorlopen, laten zien dat we in het gebied zitten waar  meerdere weverijen zijn.

De weefgetouwen worden letterlijk met een touwtje bij elkaar gehouden, maar het werkt allemaal wel.

En uiteraard moet Moustache er ook weer aan geloven; is in elk land het zelfde, maar dat ligt natuurlijk ook wel een beetje aan mezelf

Het is inmiddels 16:30 uur en we gaan zo langzamerhand terug naar de bus, die ons naar een aardewerkfabriek zal brengen, waar we een rondleiding zullen krijgen.

De fabriek is eigenlijk geen goed woord, want het is bijna allemaal handwerk wat we hier te zien krijgen. Er is verschrikkelijk veel moois te zien en uiteraard kun je ook het e.e.a. kopen, maar omdat het allemaal verscheept moet worden, komen die kosten er nog eens bij en is het voor ons eigenlijk niet interessant meer.

Marijke en ik vinden de fonteinen voor in de tuin erg leuk, maar dan praat je toch over bijna 1.000 euro en moet het ook nog eens verscheept worden, maar prachtig zijn ze wel.

Ook de serviezen die er te koop zijn, zijn prachtig, zowel van vorm, als van kleur.

Het is 17:15 uur als we met de bus richting hotel gaan, maar onderweg zullen we ook nog de gelegenheid krijgen een kopje koffie te drinken. Kennelijk kennen ze hier ook een “avondspits”; het is extreem druk.

Ook nu zien we onderweg weer prachtige fonteinen.

Als we stoppen voor koffie, maak ik van de gelegenheid gebruik om even te pinnen, maar nadat ik 2 x mijn pincode heb ingetoetst, blijft het apparaat roepen dat er iets niet goed is. Vreemd, want er staat meer dan voldoende geld op de rekening. Omdat ik geen internet heb, kan ik ook niet controleren of er misschien vanuit de bank een berichtje is gestuurd.

We besluiten naar een volgende bank te lopen, maar ook daar het zelfde probleem. Nu hebben we vanavond geen geld nodig, maar ik zit ook liever niet zonder.

De duisternis valt hier redelijk plotseling en zeer snel in.

We zijn om 19:00 uur terug in ons hotel en dineren om 20:30 uur, waarna we op de kamer nog een filmpje kijken.

Het is een hele lange dag geweest, waarin we erg veel gezien en gehoord hebben. Ik denk dat we nog een volle week nodig zullen hebben om van deze vakantie bij te komen.

Dag 4, Marrakech – Beni Mellal – Ifrane – Fes

Vandaag staan we extra vroeg op, want de bus vertrekt vandaag om 7:30 uur voor een rit van ruim 520 kilometer, die ons uiteindelijk vanavond in Fes zal brengen.

We zitten vandaag direct achter de chauffeur, waardoor ik een prima vrij uitzicht naar voren heb en onder het rijden foto’s kan maken.

Het is vandaag behoorlijk bewolkt en dat komt de foto’s, die ook nog eens door de voorruit gemaakt worden, niet echt ten goede.

Onderweg is van alles te zien, zoals deze Renault 4, die bij ons al lang uit het straatbeeld is verdwenen.

Onze buschauffeur is er een die van opschieten houdt en dus wordt er, ook op een smalle 2-baans weg, nog wel eens ingehaald.

Om 9:30 uur is er een koffiestop; de koffie kost hier ook DH 15,-en smaakt voortreffelijk. Ondanks dat het zwaar bewolkt is, kunnen we wel lekker buiten op het terras zitten.

Naast het koffiehuis is een aantal pauwen en er is een kleiner mannetje, dat prachtig voor de lens wil pronken, terwijl een ander exemplaar vanaf het dak naar beneden komt vliegen.

Na 25 minuten vervolgen wij onze reis, over de N8, richting Beni Mellal.

Op het platte land zie je mensen te voet, op ezeltjes, met de bromfiets of met auto’s die vaak bijzonder oud zijn en waar mensen ook in de laadbak vervoerd worden.

Er wordt langs de kant van de weg ook van alles verkocht.

Maar we zien ook diverse kleine kuddes schapen en geiten.

We maken in de buurt van Beni Mellal even een korte stop om foto’s van het Bin el-Ouidane stuwmeer te maken. De dam is 285 meter lang en 133 meter hoog. Met zijn 380.000 vierkante meter, is dit het grootste stuwmeer van Marokko.

We vervolgen onze reis en ook in Marokko hebben buschauffeurs en truckers geen problemen met snelheid en inhalen, ook niet wanneer dit eigenlijk niet kan.

Ook nu weer zien we de nodige kuddes schapen en geiten en ook de ezels ontbreken niet.

Het vervoer van mens en dier is af en toe komisch om te zien en zou in Nederland absoluut niet worden getolereerd.

Het is inmiddels 14:30 uur en de hoogste tijd om een hapje te gaan eten. Het is inmiddels behoorlijk zonnig geworden en we eten dan ook op het dakterras van het restaurant. We zitten aan tafel met Monique, haar vriendin Jantje en Rob.

Het eten is meer dan voortreffelijk en bestaat uit met saffraanrijst gevulde groene paprika’s, waarover een pittige rode saus, vervolgens Kofte, dat zijn kleine gehaktballetjes in een joghurtsaus, met daarbij linzen, aardappelen en worteltjes. Het toetje bestaat uit vers fruit en we sluiten af met koffie.

Iedereen aan tafel is het er over eens dat dit het beste eten is dat we tot nu toe hebben gehad.

Tegen 15:30 uur vervolgen we onze reis, richting Ifrane, een klein, schoon stadje, dat meer Europees aandoet, dan Marokkaans. Het ligt op een hoogte van 1.650 meter en van december tot en met maart, kan er sneeuw liggen.

Je ziet er niet veel, maar af en toe kom je een groepje fietsers tegen, zoals je die in Nederland regelmatig ziet.

Langs de kant van de weg staan verrassend mooie gebouwen, zoals deze moskeeën.

En dan blijkt er inderdaad sneeuw te liggen en lijkt het net of we op wintersportvakantie zijn!

We drinken een kop koffie met wat lekkers erbij en dat kost, omgerekend, bij elkaar nog geen 4 euro.

Als we tegen 17:45 uur weer buiten komen, begint het al flink te schemeren en is het binnen een kwartier donker.

Er zijn hier ook erg veel Marokkanen die een dagje uit zijn en dat maakt het bijzonder druk, zodat we zelfs in een heuse file terecht komen. Sommige Marokkanen deinzen er niet voor terug om op deze smalle 2-baans weg in te halen, ondanks het beperkte zicht.

We komen uiteindelijk rond de klok van 20:00 uur aan in ons hotel in Fes, waar we eerst weer de verklaringen mogen invullen, waarna we naar onze kamer kunnen. Beetje vergane glorie, maar wel groot en schoon en dat laatste is voor ons het aller belangrijkste.

Het is tegen 21:00 uur als we eindelijk aan tafel gaan. Vanavond staat er vlees met pruimen op het menu en vers fruit als toetje.

Het is vandaag een bijzonder lange en mede daardoor, vermoeiende dag geweest.

Dag 3, Marrakech

Vandaag kunnen we de dag zelf invullen, dus staan we om 7:30 uur op en doen we alles op ons gemak. Om 8:30 uur ontbijten we, waarna ik het reisblog bijwerk en dat is na zo’n inspannende dag, best veel werk.

Omdat er uitsluitend in de lobby van het hotel internet is, gaan we daar zitten, zodat we ook even de mail kunnen lezen en het blog kunnen uploaden, maar dat valt dus vies tegen. Het internet is bijzonder traag en het is dan ook niet mogelijk om het blog te uploaden. Misschien hebben we de komende dagen meer geluk.

Bij het verwijderen van het snoertje van mijn iPhone, is het stekkertje los gekomen en dat betekent dat ik mijn telefoon niet meer kan opladen. Het is inmiddels bijna 12:00 uur, als we te voet richting het centrum lopen en aan de eerste de beste agent (hier hebben ze pas blauw op straat; op elke hoek staan 2 of 3 agenten driftig te fluiten en met hun armen te zwaaien) vraag ik in het Frans of hij een winkel weet waar computers en/of telefoons verkocht worden en hij legt mij uit hoe ik daar kan komen. Inmiddels schijnt de zon en maken we van de gelegenheid gebruik om op een terras een kopje koffie te drinken.

Na de koffie, die hier overal prima smaakt en DH 15,- kost, omgerekend 1 euro 50, lopen we verder en komen we prachtige winkels tegen, o.a. woondecoratie.

Maar ook moderne winkels, zoals Zara.

Aan de overkant van de straat ontdekt Marijke een telefoonwinkeltje en die verkoopt zo waar accessoires voor de iPhone 5; de verkoper laat ook even zien, dat deze kabel wel door de iOs 7 wordt herkend, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de kabel die ik had. De prijs is met DH 120,- ongeveer 12 euro, ook redelijk.

Aan het einde van de straat vinden we, ook hier dus, een McDonald’s en een menu, bestaande uit een broodje kipburger, patatjes en een softdrink, kost DH 300,- oftewel 3 euro. Er zitten meer autochtone bewoners dan toeristen.

Soms is de tegenstelling erg groot, zoals bijvoorbeeld op onderstaande foto.

Jammer genoeg doet de fontein het niet.

Het is inmiddels 13:00 uur geweest en we hebben allebei best wel trek gekregen, dus gaan we op zoek naar een restaurant of ander soortige eetgelegenheid en die hebben we snel gevonden. Een modern restaurant met prachtig terras.

We gaan vanavond naar een dinershow, dus besluiten we ons nu te beperken tot een pizzaatje, maar die vallen groter uit dan we verwacht hadden, maar ze smaken voortreffelijk.

Na de lunch lopen we nog wat rond en dan gaan we op ons gemak terug naar het hotel. We worden vanavond om 8:00 uur met een busje bij het hotel opgehaald, dus we hebben alle tijd om even lekker te luieren.

Vanavond is er dus een dinershow bij Chez Ali, een terrein van ongeveer 8 hectare, waar een maaltijd in bedoeïenententen wordt geserveerd, terwijl er allerlei muzikanten optreden. Na afloop van het diner, is er in de arena een ruiterspel. De kosten voor dit spektakel bedragen 45,- euro per persoon en daar is alles bij inbegrepen.

Bij de ingang worden we opgewacht door een groep ruiters.

Uiteraard word ik, Moustache, weer geroepen en kan er een foto gemaakt worden, waarna een van de ruiters daar toch wel wat Dirhams voor wil zien; ik geef hem er 10.

Vervolgens komen we in de grot van Ali Baba, wat zich het best laat vergelijken met de Efteling; aardig, maar ook niet meer dan dat.

Als we naar de tent lopen, waar het eten geserveerd zal worden, komen we al diverse groepen tegen; niet iedereen lijkt erg enthousiast bij wat hij of zij doet en dat is jammer, want dat heeft ook zijn weerslag op het publiek.

Er is, eigenlijk tot mijn verbazing, bijna overal wijn en bier te koop, maar dan wel binnen en bijvoorbeeld niet op de terrassen. Wij nemen een fles rode wijn voor bij het eten.

Het voorgerecht bestaat uit kalfsvlees met pruimen en amandelen, daarna krijgen we Couscous met kip en tot slot krijgen we vers fruit.

Het smaakt allemaal heerlijk.

Als iedereen klaar is met eten, gaan we naar buiten, waar het ruiterspektakel zich in de open lucht zal afspelen.

Om even na 23:00 uur is de show afgelopen en worden we met het busje naar het hotel gebracht, waar we rond 23:30 uur aankomen. Nu nog even de koffer pakken, want morgenochtend moeten we vroeg op voor een lange (reis)dag.

Al met al een aardige show, maar als we dit van te voren hadden geweten, hadden we hier niet naar toe gegaan. De kosten staan in geen verhouding tot het gebodene.

Dag 2, Marrakech

We staan om 7:20 uur op en na het douchen, wil op op een stoel gaan zitten om mijn sokken aan te trekken, maar de zitting ligt niet goed in de stoel en als ik dat wil aandrukken, schiet de zitting helemaal naar beneden en klap ik met mijn neus vol de leuning van de stoel en dat doet behoorlijk zeer en mijn neus bloedt ook. Nadat ik wat toiletpapier heb gebruikt om het bloeden te stelpen, gaan we ontbijten.

Er is een goed gevuld buffet, met vooral veel zoet. Om 8:45 uur komen we allemaal bij elkaar en krijgen we te horen welke excursies er zijn en wat dat kost, maar ook horen we het programma voor de komende dagen en dat is net weer even anders dan we van te voren hadden doorgekregen.

Voor 99,- euro per persoon, krijg je een pakket, dat er in voorziet dat alle middag- en avondmaaltijden, de toegang tot diverse bezienswaardigheden en de lokale fooien betaald zijn, met uitzondering van de dagen, die vrij te besteden zijn en de drankjes bij de maaltijden. Verder kiezen we uit het aanbod de Marokkaanse avond, die tussen de 3 en 4 uur duurt en die bestaat uit een diner en diverse shows; dit kost 40,- euro per persoon.

Vandaag bezoeken we Marrakech onder leiding van een gids en morgen kun je op eigen gelegenheid de dag vullen. De bus vertrekt om 10:00 uur, vanaf de voorzijde van het hotel.

We rijden eerst naar een plek vanaf waar je dadelpalmen op de voorgrond hebt en besneeuwde bergtoppen op de achtergrond. Jammer genoeg is het zwaar bewolkt, waardoor het op de foto’s niet goed zichtbaar is.

Onderweg zien we tientallen agenten en militairen en die vormen, met hun rug naar de weg toe, een haag; het blijkt dat de Marokkaanse koning vandaag een bezoek brengt aan Marrakech.

Onze gids vertelt honderduit en neemt het af en toe niet zo nauw met de waarheid; hij spreekt redelijk goed Nederlands en maakt zelfs grapjes in het Nederlands, maar hoe blond denk je dat wij zijn, als je ons vertelt dat je nog nooit buiten Marokko bent geweest en dit allemaal hebt geleerd via Google Translate?

We krijgen nog te horen dat politieagenten en militairen niet gefotografeerd mogen worden en dat doen we dan ook niet.

We rijden langs de stadsmuren, die in totaal 18 kilometer lang zijn.

We passeren de Bab Agnau, de koninklijke poort naar het oude Almohadenpaleis.

We beginnen vandaag met een bezoek aan de Saadische graven, prachtige voorbeelden van de islamitische architectuur.

Tijdens het wachten, is er voldoende gelegenheid om de buitenzijde te fotograferen. De graven bestaan al sinds de 16 eeuw, maar zijn pas sinds 1917 voor het publiek toegankelijk.

Het centrale gedeelte van het Mausoleum, waar Ahmedel-Mansour begraven ligt, bestaat uit 3 grafkamers, gelijk aan die van de Rawda in Granada.

In de tuin staat, naast de sinasappelbomen, ook dit fraaie exemplaar.

Er wordt ook het nodige restauratiewerk verricht.

We gaan nu een stukje door de stad lopen, op weg naar een koffiehuis. Ik wordt onderweg door jong en oud aangesproken “Moustache, moustache” en krijg dan een grote lach of een duimpje en soms zelfs een hand.

We lopen door smalle straatjes waar kleine winkeltjes zijn, waaronder bijzonder veel slagers. Alles ligt open en bloot in de zon.

Wat vooral opvalt is de verscheidenheid aan kleuren, vooral bij de diverse kruiden, maar ook bij het fruit.

We lopen verder, richting Joodse wijk.

Dat niet iedereen het leuk vind om gefotografeerd  te worden, is op onderstaande foto’s duidelijk te zien.

Sommige vragen er geld voor, bijvoorbeeld 5 Dirham (DH), ongeveer 50 eurocent. De pracht van alle uitgestalde waar, kost helemaal niks als je daar een foto van wil maken.

We duiken even een overdekt stukje markt in, een genot om te zien wat daar allemaal verkocht wordt.

Hier wordt filodeeg gemaakt.

En overal ligt groente en fruit uitgestald, maar niet altijd zo mooi als hier.

Als we weer buiten zijn, is het nog een klein stukje lopen, voor we aan de koffie kunnen en heb ik zo waar alweer een agent op de foto.

We strijken neer op een dakterras, precies tegenover een aantal ooievaarsnesten en ik ben juist mijn telelens aan het pakken, als er een stelletje begint te paren en ik zit eerste rij.

Ooievaars blijken nog sneller te zijn, dan sommige mannen en dan kunnen we lekker genieten van onze welverdiende koffie.

Na de koffie gaan we richting Gueliz, oftewel, de nieuwe stad (wij vonden alles oud, maar dat zal wel aan ons liggen). Ik ontkwam er ook niet aan, als de beroemde Moustache, de berijders van deze bijna antieke Peugeot 403 de hand te schudden.

Marijke ziet paarden en moet er dan even naar toe.

We bezoeken het Palais Bahia, dat recent gerestaureerd is, dateert van het einde van de 19e eeuw en de duurste materialen zijn er gebruikt, zoals marmer en cederhout.

Het is inmiddels tegen 14:00 uur en dus tijd om te gaan eten. Het weggetje dat we lopen is niet geheel vrij van uitlaatgassen en tot onze verrassing, komen we ook nog een Nederlandse VW Golf tegen.

Er is ook vervoer dat geen uitlaatgassen veroorzaakt.

We eten bij Ait Bougumez op het dakterras en dat is, omdat inmiddels de zon schijn en de lucht opentrekt, bijzonder aangenaam en als het eten dan ook nog eens prima is, is dat dubbel genieten.

Wat ik persoonlijk erg leuk vind, zijn de contrasten die hier telkens zo zichtbaar aanwezig zijn.

We komen nu bij de Koutoubia moskee, gebouwd in 1147 en een van de grootste moskeeën in de Westerse wereld.

Er wordt hier heel simpel door middel van een microfoon en een aantal luidsprekers de gebedsdienst aangekondigd.

De “galg” bovenop, wijst naar het oosten, zodat iedereen weet waar dat is.

We steken het plein over en brengen een bezoek aan een pharmacia, waar diverse kruiden en oliën verkocht worden. Na een aantal demonstraties, kunnen we (uiteraard) een en ander kopen; big business, want je kunt er probleemloos met je credit card betalen.

Ook in Marokko ontkom je er niet aan dat sommige mensen overal een vuilnisbak in herkennen.

We lopen vervolgens naar het grote plein, waar ‘s avonds na 17:00 uur van alles te doen is. Er zijn dansers, muzikanten, slangebezweerders en nog veel meer vertier.

Ik maak van de aanwezige slangen een foto.

Vervolgens krijgt Moustache een waterslang, maar een andere dan thuis, in zijn handen gedrukt en wordt er een aantal foto’s geschoten.

Daarna mag ik DH 300,- (omgerekend 30 euro afrekenen). Ik wil best betalen, maar geen DH 300,- en uiteindelijk maken we de deal af op DH 100,- nog een hoop geld en ik moet gelijk weer denken aan die Gladiator in Rome.

We maken nog wat foto’s op de markt en gaan dan op een dakterras naar de zonsondergang kijken.

De zonsondergang is inderdaad mooi.

Om 18:30 uur verzamelen we en gaan we met de bus terug naar het hotel.

We dineren samen met Petra en Ton, een stel uit Groningen en Rob Epscamp. Naast de soep is er voor de vegetariërs pasta en voor de vleeseters is er een stukje kalfsvlees met aardappelen en groente. Het toetje bestaat uit soesjes gevuld met bakkersroom. We praten tot 23:00 uur gezellig met elkaar en dan is het voor vandaag mooi geweest.

Dag 1, Amsterdam – Marrakech

Na vanochtend eerst nog vanuit huis gewerkt te hebben, brengen we Charlie naar Dierenpension Hoevekestein in Wouw, waar hij tot vrijdagavond zal verblijven.

Thuis weeg ik voor alle zekerheid de koffers nog even; je mag 20 kg per persoon mee nemen en we komen beiden niet boven de 15 kg uit. De handbagage mag maximaal 7 kg zijn en daar ga ik, met 8,7 kg toch wel overheen en ik besluit om nog wat zaken, zoals opladers en kabeltjes, in de koffer te stoppen; scheelt toch 0,6 kg.

Om 12:00 uur vertrekken we richting Aalsmeer, waar we de auto zullen parkeren, waarna we met een shuttlebus naar naar Schiphol gebracht zullen worden. Hoewel het navigatiesysteem het adres van de parkeerplaats herkende, kunnen we het, o.a. doordat wegen afgesloten zijn of niet meer bestaan, niet vinden. Met behulp van een ouderwetste beschrijving op papier, komen we eindelijk op de plek van bestemming, Gelukkig had ik een en ander ruim ingeschat en kunnen we gelijk instappen in de shuttle.

Op Schiphol hoeven we alleen de bagage af te geven en maak ik nog even mijn prepaid beltegoed in orde; vanwege het invoeren van de IBAN-nummers, moet ik dat deze keer via de telefoon doen, maar de eerstvolgende keer kan het weer automatisch gebeuren.

We zitten op rij 3 en hebben wonderwel redelijk veel beenruimte. Het vliegtuig vertrek iets later dan gepland, om 17:15 uur Nederlandse tijd. Ik ben zo stom geweest om de splitter voor de koptelefoon in de koffer te hebben gedaan, zodat we niet samen naar een film kunnen kijken. Marijke besluit te gaan lezen en ik kijk een aantal afleveringen van Cops.

We eten een sandwich en drinken er een Icetea bij; de prijs is met 6 euro per persoon, redelijk.

Onderweg is erg veel turbulentie; zo erg hebben we dat nooit eerder gehad; het grootste deel van de vlucht moeten we de gordels vast laten zitten.

We landen om 19:25 uur plaatselijke tijd en het duurt eventjes voor we door de douane zijn. We moeten een formulier invullen en aangeven in welk hotel we verblijven, maar alle deelnemers aan deze reis weten dat niet en de douanier weet niet wat hij hiermee aan moet; deze rondreis staat wekelijks op het programma van Corendon en aanverwante reisorganisaties, dus je zou denken dat ze dit wel eerder bij de hand hebben gehad. Uiteindelijk mogen we na dik een kwartier doorlopen; voordeel is dat de koffers al op de bagageband liggen.

De bus brengt ons in 45 minuten naar het centrum van Marrakech, waar we in Hotel Oudaya zullen verblijven.

De kamer is eenvoudig, niet al te groot, maar schoon en dat is het belangrijkste.

Nadat we de koffers hebben uitgepakt, is het tijd om weer naar beneden te gaan, waar we zullen gaan dineren.

Er is wijn en bier te verkrijgen en we besluiten om bij het eten een fles rode wijn te drinken. Het eten bestaat uit soep, aardappels met kip en groente en aarbeiencake toe.

We zitten aan tafel met een man die alleen reist en hij komt mij bekend voor, maar ik kan hem niet direct plaatsen. Tijdens het gesprek aan tafel, geeft hij aan, dat hij Marijke ergens van kent en zij vertelt dat hij haar foto misschien afgelopen week in de Telegraaf heeft zien staan, bij het interview dat zij heeft gegeven in het kader van de onwetendheid ten aanzien van uitgezaaide borstkanker. Dit is voor mij een mooi bruggetje om aan te geven dat ik vind dat hij mij zo bekend voorkomt en wat blijkt, hij is Rob Epscamp, een voormalige zorgmanager bij Middin, waar ik een aantal jaar mee heb samen gewerkt in het kader van de verzuimbegeleiding.

Morgen om 8:45 uur krijgen we uitleg over de diverse excursies en horen we het programma met betrekking tot het bezoek aan Marrakech.

We gaan om 22:45 uur naar onze kamer; best een vermoeiden dag geweest.

Online inchecken

Je kunt bij Corendon 24 uur van te voren inchecken en dat nemen ze bijzonder letterlijk. We vliegen morgen om 17:00 uur vanaf Schiphol en pas om 17:05 uur kon ik inchecken; we vliegen met een Boeing 737-800 en hebben stoelen op de 3e rij.

Nog maar 4 dagen

Nog maar 4 dagen en dan vertrekken we voor 8 dagen naar Marokko.

De tickets zijn inmiddels binnen en we kunnen pas 24 uur voor vertrek inchecken.

Een collega van Marijke gaat met zijn vrouw en een bevriend stel voor een lang weekend naar Fez en nu wil het toeval, dat wij op het zelfde moment ook in Fez zijn, dus misschien is er gelegenheid om samen wat te drinken en/of te eten.

Inmiddels een aantal films klaar gezet om op de iPad te zetten, zodat we ons tijdens de vlucht vanaf vliegveld Schiphol in Amsterdam naar vliegveld Menara in Marrakech, een afstand van 2.525 kilometer, die in 3 uur en 27 minuten overbrugd wordt, niet hoeven te vervelen.